به گزارش خط هشت ، جشنواره ملی ره آورد ملی سرزمین نور همزمان با برگزاری اردوهای راهیان نور شروع به کار کرد و در عرض ۲۰ سال به جشنوارهای پرطرفدار و محبوب برای زائران راهیان نور تبدیل شد. زائران پس از بازدید از یادمانهای راهیان نور آثار هنری و فرهنگیشان را برای جشنواره میفرستند و بخشی از این جشنواره مردمی میشوند. جشنوارهای که به لطف مردمی بودنش هر سال پرشورتر برگزار میشود و میتواند جای خود را در میان جوانان علاقهمند پیدا کند. فیضالله محمدزاده، دبیر شانزدهمین جشنواره ملی ره آورد سرزمین نور با اعلام رضایت از جشنواره امسال از رشد ۵۷ درصدی شرکتکنندگان خبر داد. محمدزاده در گفتوگو با «جوان» اهداف جشنواره را برمیشمرد و از تأثیرات مثبت جشنواره در زمینه رشد محتوایی دفاع مقدس میگوید.
هدف و ماهیت جشنواره ملی ره آورد ملی راهیان نور چیست؟
جشنواره ملی ره آورد ملی سرزمین نور از سال ۱۳۷۷ تأسیس شد. زمانی که اردوهای راهیان نور راهاندازی شدند بحث مقابله با جنگ و انتقال اهداف دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس در اولویت قرار داشت. وقتی اعزام به راهیان نور انجام شد بحث تولیدات فرهنگی هم مطرح شد. گفتند بهترین ابزار این است جشنوارهای در دل راهیان نور برگزار شود تا هر فعالیت هنری و فرهنگی که در رابطه با این اردوهاست گفته شود. اوایل با سه موضوع متن ادبی، دلنوشته و خاطره شروع به کار کرد. بعد با گذشت زمان جشنواره کاملتر شد و موضوع راهیان نور و دفاع مقدس را دنبالکرد. امروز جشنواره در چهار بخش مردمی، حرفهای، ویژه و بینالملل فعالیت میکند که ذیل هر کدام از این بخشها چندین عنوان قرار دارد. زیرگروه این چهار گروه ۲۰ رشته هنری میشود. تولید آثار هنری در حوزه دفاع مقدس و راهیان نور یکی از اهداف جشنواره است. همچنین شناسایی ظرفیتهای هنری و ایجاد انگیزه برای هنرمندان هدف مهم بعدی است.
از سال ۷۷ بدون وقفه کار کرده است؟
از سال ۷۷ تا ۹۷ بدون وقفه ادامه پیدا کرده است فقط امسال اختتامیه شانزدهمین دوره را برگزار میکنیم. دلیل این موضوع هم این بوده که در بعضی مقاطع اختتامیه را دو سال یک بار برگزار کردهایم. امسال اختتامیه شانزدهمین دوره با ۳۶ هزار و ۲۰۶ اثر ارسالی برگزار میشود.
استقبال مردم در بخش مردمی جشنواره را چطور ارزیابی میکنید؟
استقبال مردم خیلی خوب بوده است. در کل آثار نسبت به سال گذشته رشد ۵۷ درصدی و در بخش حرفهای رشد سه برابری داشتیم. بخش حرفهای شامل عکس، فیلم، فیلمنامه و ۱۷ رشته دیگر میشود. جشنواره صددرصد مردمی است و هر کس به راهیان نور برود و دوست داشته باشد عکس بگیرد یا دلنوشته، شعر، فیلمنامه، پژوهش و سایت داشته باشد میتواند در جشنواره شرکت کند. در همه استانها دبیرخانه استانی داریم و امسال هفت استان، جشنواره استانی برگزار کردهاند. استانهایی مثل ایلام، گلستان، گیلان و اردبیل جشنواره استانی داشتهاند. استقبال استانها نسبت به دوره قبلی جشنواره خیلی بیشتر بوده است. استانی سال گذشته مثلاً ۵۰۰ اثر داشت ولی الان در جشنواره استانی ۱۷۰۰ اثر دارد. وقتی جشنواره استانی برگزار میکند همه استان مثل ارشاد، تبلیغات، سپاه، بسیج، دانشآموزان، دانشجویان و کارگردان درگیر میشوند و همین باعث رشد کمی و کیفی آثار میشود. امسال رشد چشمگیری نسبت به دورههای قبل داشتیم و سال آینده هم رشد خوبی خواهیم داشت. همین تجربه برگزاری جشنواره استانی تجربه بسیاری خوبی بود که در دورههای بعدی بسیار به کمکمان خواهد آمد و حتماً سالهای آینده از تجربههای امسال استفاده میکنیم.
دلیل استقبال نسبت به دوره قبل را چه موضوعی میدانید؟
مردمی و ساده و بدون ریا بودن اصلیترین دلیل استقبال مردم از جشنواره است. استانهایی که جشنواره را برگزار کردهاند باعث همافزایی کار هم میشوند. اینکه استانهای دیگر ببینند چطور یک استان در برگزاری جشنواره همافزا شده و پای کار آمدهاند یک الگو را برایشان به وجود میآورد. صداوسیما پای کار میآید و تیزر استانی پخش میکند و باز همین باعث بیشتر دیده شدن جشنواره میشود. تقریباً یک هفته تا ۱۰ روز پس از پایان برنامه، استان حال و هوای جشنواره را دارد و در فضای مجازی و صداوسیما یا مراسمهای دیگر بحث جشنواره داغ است.
فعالترین استانها در زمینه تولید و ارسال آثار کدام استانها بودهاند؟
به لحاظ تعداد آثار خراسان رضوی و اصفهان بیشترین آثار را فرستادهاند. از ۲۰ استان برگزیده داریم. بیشتر برگزیده را استان مازندران داشته است. همه آثار به دبیرخانه جشنواره فرستاده میشود. داوران جشنواره همه ملی و حرفهای هستند و ما آثار را بدون اسم و با کد ملی شرکتکننده به داوران میدهیم. داوران پس از بررسی نتایج نهایی را به ما اعلام میکنند. از بین بخشهای مختلف ۶۰ برگزیده داریم. اواخر اسفند امسال، شاهد برگزاری اختتامیه شانزدهمین دوره جشنواره ملی سرزمین نور در اردوگاه فرهنگی، تربیتی شهید باکری خرمشهر هستیم و برخی از شبها به میزبانی سپاههای استانی و نهادهای فرهنگی برگزار میشود. یکی از شبهای اختتامیه جشنواره ره آورد سرزمین نور، ۲۷ اسفند ماه به میزبانی حوزههای علمیه کشور برگزار خواهد شد که موضوع آن نقش روحانیت در دوران دفاع مقدس و راهیان نور است.
برای برگزیدگان چه اتفاقی خواهد افتاد؟
نفرات اول تا سوم هر رشته در مراسم اختتامیه تجلیل میشوند و برگزیدگان پس از تقدیر آثارشان به صداوسیما میروند. در بخشهایی مثل فیلمنامه سعی میکنیم حمایتهای لازم را از فرد برگزیده داشته باشیم و هر چه در توان داریم را جهت حمایت از آثار برگزیده انجام میدهیم.
به نظرتان از اولین دوره تا امسال جشنواره چقدر پختهتر شده است؟
تقریباً جشنواره در حوزه راهیان نور و دفاع مقدس میتواند زمینه خوبی برای غنا بخشیدن به این حوزه باشد. الان بسیاری از برگزیدگان جشنواره داوران جشنوارههای دیگری هستند. در تحقیق و پژوهش کمکهای زیادی به این حوزه میکند. وقتی آثار را میخوانیم مثل اینکه یک بازرس به منطقه برود و حسن و عیبهای کار را متوجه شود، چنین حکمی را برایمان دارد. آثار جشنواره محاسن و معایب را به ما نشان میدهد و من هم مواردی که شرکتکنندگان در آثارشان اشاره داشتهاند را به قرارگاه گفتهام. جشنواره به لحاظ محتوا و کمیت رشد خیلی خوبی پیدا کرده است و داشتن بخش حرفهای به معنای نادیده گرفتن بخش مردمی نیست. هر بخش با زمینه کاری خودش با قدرت و قوت پیش میرود. تنوع سبک و لحن در تمامی بخشها به خوبی دیده میشود و ما در بررسی آثار با نقطهنظرات و سلیقههای مختلف آشنا میشویم که کمک زیادی به اردوهای راهیان نور میکند. جشنواره برآیند عملیات بزرگ فرهنگی راهیان نور است. میتوان گفت: راهیان نور به جشنواره و جشنواره به راهیان نور کمک میکند و یک ارتباط دوسویه برقرار است.
آیا بخش بینالملل مثل سایر بخشها رونق دارد؟
برخی از زائران برون مرزی راهیان نور هم به دبیرخانه جشنواره آثار میفرستند. در میان شرکتکنندگان بخش بینالملل زائران جامعهالمصطفی حضور پررنگی دارند و آثار بیشتری میفرستند. مسئول فرهنگی جامعهالمصطفی تعدادی آثار برای ما فرستاد که آثار خوبی هم بودند. دبیرخانه ما در حوزههای علمیه و جامعهالمصطفی فعال است و ۴ هزار و ۴۰۰ اثر ادبی و هنری با موضوع راهیان نور و دفاع از دبیرخانه جشنواره ملی رهآورد سرزمین نور حوزههای علمیه کشور به دبیرخانه دائمی جشنواره ملی رهآورد سرزمین نور ارسال شده است.
در زمینه محتوایی بیشتر روی چه موضوعاتی تمرکز میشود؟
بیشتر یادمانی که در حوزه دانشآموزی تأثیر میگذارد یادمان شلمچه است. بیشترین نکاتی که در آثار جشنواره میبینیم حالت توبه، ندامت، اقامه نماز، احترام به پدر و مادر و بیشتر حالت احساسی دارد. در زمینه عقلانی نکاتی که دیدهاند را تجزیه و تحلیل میکنند و به نتایج خوبی میرسند. مسائلی که راویان گفتهاند یا نکاتی که به شهدا مربوط است را بررسی میکنند. نکته قابل تأمل دیگر که برگزیدگان در آثارشان توجه میکنند نقش کتابهای حوزه دفاع مقدس در درک بهتر راهیان نور است. مثلاً کتاب ابراهیم هادی را افراد قبل از راهیان نور خواندهاند و شیفته منش و مرام ایشان و علاقهمند به خود شهید شدهاند. مصداقی گفتهاند وقتی کتاب را خواندیم و بعد به راهیان نور رفتیم خیلی بهتر کتاب را فهمیدیم و درک کردیم. نقش فیلمهای حوزه دفاع مقدس که صداوسیما پخش میکند در آثاری که برایمان میفرستند کاملاً مشخص است. جشنواره نقطه ثقل راهیان نور و دفاع مقدس است و زائران راهیان نور وسط این گردونه هستند. آنهایی که اهل فضل و اهل دل هستند در آن ۲۰ رشته آثاری را میفرستند، اینجا داوری میشود و بعد آنهایی که آثارشان مکتوب است تبدیل به کتاب میشود. آنهایی که فیلم و کلیپ است برای پخش به صداوسیما فرستاده میشود و سعی میکنیم تا حدی که در توانمان است از آثار حمایت کنیم. انتظارم این است همه نهادهای فرهنگی به چنین جشنوارههایی کمک کنند. الان فیلمنامهای در تراز بالا و الف. داریم ولی بودجه برای تبدیلش به فیلم نداریم. حیف است چنین آثاری به دلیل کمبود بودجه دیده نشوند.
آیا در حال حاضر کم و کیف جشنواره مطلوب خودتان هست؟
ما که همیشه قله را نگاه میکنیم و میخواهیم سال آینده بهتر از امسال باشیم. الان به لحاظ کمی و کیفی از جشنواره کاملاً راضی هستیم و امیدواریم این کم و کیف هر سال رشد بیشتری داشته باشد. رشد ۵۷ درصدی امسال جای امیدواری زیادی برایمان دارد و انتظار داریم سال بعد باز رشد بیشتری داشته باشیم. اگر مراکز و نهادهای دیگر پای کار بیایند و بتوانیم آثار را به یک محصول فرهنگی تبدیل کنیم ایدهآل خواهد شد. مثلاً بتوانیم فیلمنامهها را تبدیل به فیلم کنیم و دیگران بتوانند این اثر ارزشمند را ببینند. به حرمت خون شهدا عاجزانه از تمام نهادهای فرهنگی خواهش میکنم پای کار بیایند و برگزیدهها را کمک کنند.
هدف و ماهیت جشنواره ملی ره آورد ملی راهیان نور چیست؟
جشنواره ملی ره آورد ملی سرزمین نور از سال ۱۳۷۷ تأسیس شد. زمانی که اردوهای راهیان نور راهاندازی شدند بحث مقابله با جنگ و انتقال اهداف دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس در اولویت قرار داشت. وقتی اعزام به راهیان نور انجام شد بحث تولیدات فرهنگی هم مطرح شد. گفتند بهترین ابزار این است جشنوارهای در دل راهیان نور برگزار شود تا هر فعالیت هنری و فرهنگی که در رابطه با این اردوهاست گفته شود. اوایل با سه موضوع متن ادبی، دلنوشته و خاطره شروع به کار کرد. بعد با گذشت زمان جشنواره کاملتر شد و موضوع راهیان نور و دفاع مقدس را دنبالکرد. امروز جشنواره در چهار بخش مردمی، حرفهای، ویژه و بینالملل فعالیت میکند که ذیل هر کدام از این بخشها چندین عنوان قرار دارد. زیرگروه این چهار گروه ۲۰ رشته هنری میشود. تولید آثار هنری در حوزه دفاع مقدس و راهیان نور یکی از اهداف جشنواره است. همچنین شناسایی ظرفیتهای هنری و ایجاد انگیزه برای هنرمندان هدف مهم بعدی است.
از سال ۷۷ بدون وقفه کار کرده است؟
از سال ۷۷ تا ۹۷ بدون وقفه ادامه پیدا کرده است فقط امسال اختتامیه شانزدهمین دوره را برگزار میکنیم. دلیل این موضوع هم این بوده که در بعضی مقاطع اختتامیه را دو سال یک بار برگزار کردهایم. امسال اختتامیه شانزدهمین دوره با ۳۶ هزار و ۲۰۶ اثر ارسالی برگزار میشود.
استقبال مردم در بخش مردمی جشنواره را چطور ارزیابی میکنید؟
استقبال مردم خیلی خوب بوده است. در کل آثار نسبت به سال گذشته رشد ۵۷ درصدی و در بخش حرفهای رشد سه برابری داشتیم. بخش حرفهای شامل عکس، فیلم، فیلمنامه و ۱۷ رشته دیگر میشود. جشنواره صددرصد مردمی است و هر کس به راهیان نور برود و دوست داشته باشد عکس بگیرد یا دلنوشته، شعر، فیلمنامه، پژوهش و سایت داشته باشد میتواند در جشنواره شرکت کند. در همه استانها دبیرخانه استانی داریم و امسال هفت استان، جشنواره استانی برگزار کردهاند. استانهایی مثل ایلام، گلستان، گیلان و اردبیل جشنواره استانی داشتهاند. استقبال استانها نسبت به دوره قبلی جشنواره خیلی بیشتر بوده است. استانی سال گذشته مثلاً ۵۰۰ اثر داشت ولی الان در جشنواره استانی ۱۷۰۰ اثر دارد. وقتی جشنواره استانی برگزار میکند همه استان مثل ارشاد، تبلیغات، سپاه، بسیج، دانشآموزان، دانشجویان و کارگردان درگیر میشوند و همین باعث رشد کمی و کیفی آثار میشود. امسال رشد چشمگیری نسبت به دورههای قبل داشتیم و سال آینده هم رشد خوبی خواهیم داشت. همین تجربه برگزاری جشنواره استانی تجربه بسیاری خوبی بود که در دورههای بعدی بسیار به کمکمان خواهد آمد و حتماً سالهای آینده از تجربههای امسال استفاده میکنیم.
دلیل استقبال نسبت به دوره قبل را چه موضوعی میدانید؟
مردمی و ساده و بدون ریا بودن اصلیترین دلیل استقبال مردم از جشنواره است. استانهایی که جشنواره را برگزار کردهاند باعث همافزایی کار هم میشوند. اینکه استانهای دیگر ببینند چطور یک استان در برگزاری جشنواره همافزا شده و پای کار آمدهاند یک الگو را برایشان به وجود میآورد. صداوسیما پای کار میآید و تیزر استانی پخش میکند و باز همین باعث بیشتر دیده شدن جشنواره میشود. تقریباً یک هفته تا ۱۰ روز پس از پایان برنامه، استان حال و هوای جشنواره را دارد و در فضای مجازی و صداوسیما یا مراسمهای دیگر بحث جشنواره داغ است.
فعالترین استانها در زمینه تولید و ارسال آثار کدام استانها بودهاند؟
به لحاظ تعداد آثار خراسان رضوی و اصفهان بیشترین آثار را فرستادهاند. از ۲۰ استان برگزیده داریم. بیشتر برگزیده را استان مازندران داشته است. همه آثار به دبیرخانه جشنواره فرستاده میشود. داوران جشنواره همه ملی و حرفهای هستند و ما آثار را بدون اسم و با کد ملی شرکتکننده به داوران میدهیم. داوران پس از بررسی نتایج نهایی را به ما اعلام میکنند. از بین بخشهای مختلف ۶۰ برگزیده داریم. اواخر اسفند امسال، شاهد برگزاری اختتامیه شانزدهمین دوره جشنواره ملی سرزمین نور در اردوگاه فرهنگی، تربیتی شهید باکری خرمشهر هستیم و برخی از شبها به میزبانی سپاههای استانی و نهادهای فرهنگی برگزار میشود. یکی از شبهای اختتامیه جشنواره ره آورد سرزمین نور، ۲۷ اسفند ماه به میزبانی حوزههای علمیه کشور برگزار خواهد شد که موضوع آن نقش روحانیت در دوران دفاع مقدس و راهیان نور است.
برای برگزیدگان چه اتفاقی خواهد افتاد؟
نفرات اول تا سوم هر رشته در مراسم اختتامیه تجلیل میشوند و برگزیدگان پس از تقدیر آثارشان به صداوسیما میروند. در بخشهایی مثل فیلمنامه سعی میکنیم حمایتهای لازم را از فرد برگزیده داشته باشیم و هر چه در توان داریم را جهت حمایت از آثار برگزیده انجام میدهیم.
به نظرتان از اولین دوره تا امسال جشنواره چقدر پختهتر شده است؟
تقریباً جشنواره در حوزه راهیان نور و دفاع مقدس میتواند زمینه خوبی برای غنا بخشیدن به این حوزه باشد. الان بسیاری از برگزیدگان جشنواره داوران جشنوارههای دیگری هستند. در تحقیق و پژوهش کمکهای زیادی به این حوزه میکند. وقتی آثار را میخوانیم مثل اینکه یک بازرس به منطقه برود و حسن و عیبهای کار را متوجه شود، چنین حکمی را برایمان دارد. آثار جشنواره محاسن و معایب را به ما نشان میدهد و من هم مواردی که شرکتکنندگان در آثارشان اشاره داشتهاند را به قرارگاه گفتهام. جشنواره به لحاظ محتوا و کمیت رشد خیلی خوبی پیدا کرده است و داشتن بخش حرفهای به معنای نادیده گرفتن بخش مردمی نیست. هر بخش با زمینه کاری خودش با قدرت و قوت پیش میرود. تنوع سبک و لحن در تمامی بخشها به خوبی دیده میشود و ما در بررسی آثار با نقطهنظرات و سلیقههای مختلف آشنا میشویم که کمک زیادی به اردوهای راهیان نور میکند. جشنواره برآیند عملیات بزرگ فرهنگی راهیان نور است. میتوان گفت: راهیان نور به جشنواره و جشنواره به راهیان نور کمک میکند و یک ارتباط دوسویه برقرار است.
آیا بخش بینالملل مثل سایر بخشها رونق دارد؟
برخی از زائران برون مرزی راهیان نور هم به دبیرخانه جشنواره آثار میفرستند. در میان شرکتکنندگان بخش بینالملل زائران جامعهالمصطفی حضور پررنگی دارند و آثار بیشتری میفرستند. مسئول فرهنگی جامعهالمصطفی تعدادی آثار برای ما فرستاد که آثار خوبی هم بودند. دبیرخانه ما در حوزههای علمیه و جامعهالمصطفی فعال است و ۴ هزار و ۴۰۰ اثر ادبی و هنری با موضوع راهیان نور و دفاع از دبیرخانه جشنواره ملی رهآورد سرزمین نور حوزههای علمیه کشور به دبیرخانه دائمی جشنواره ملی رهآورد سرزمین نور ارسال شده است.
در زمینه محتوایی بیشتر روی چه موضوعاتی تمرکز میشود؟
بیشتر یادمانی که در حوزه دانشآموزی تأثیر میگذارد یادمان شلمچه است. بیشترین نکاتی که در آثار جشنواره میبینیم حالت توبه، ندامت، اقامه نماز، احترام به پدر و مادر و بیشتر حالت احساسی دارد. در زمینه عقلانی نکاتی که دیدهاند را تجزیه و تحلیل میکنند و به نتایج خوبی میرسند. مسائلی که راویان گفتهاند یا نکاتی که به شهدا مربوط است را بررسی میکنند. نکته قابل تأمل دیگر که برگزیدگان در آثارشان توجه میکنند نقش کتابهای حوزه دفاع مقدس در درک بهتر راهیان نور است. مثلاً کتاب ابراهیم هادی را افراد قبل از راهیان نور خواندهاند و شیفته منش و مرام ایشان و علاقهمند به خود شهید شدهاند. مصداقی گفتهاند وقتی کتاب را خواندیم و بعد به راهیان نور رفتیم خیلی بهتر کتاب را فهمیدیم و درک کردیم. نقش فیلمهای حوزه دفاع مقدس که صداوسیما پخش میکند در آثاری که برایمان میفرستند کاملاً مشخص است. جشنواره نقطه ثقل راهیان نور و دفاع مقدس است و زائران راهیان نور وسط این گردونه هستند. آنهایی که اهل فضل و اهل دل هستند در آن ۲۰ رشته آثاری را میفرستند، اینجا داوری میشود و بعد آنهایی که آثارشان مکتوب است تبدیل به کتاب میشود. آنهایی که فیلم و کلیپ است برای پخش به صداوسیما فرستاده میشود و سعی میکنیم تا حدی که در توانمان است از آثار حمایت کنیم. انتظارم این است همه نهادهای فرهنگی به چنین جشنوارههایی کمک کنند. الان فیلمنامهای در تراز بالا و الف. داریم ولی بودجه برای تبدیلش به فیلم نداریم. حیف است چنین آثاری به دلیل کمبود بودجه دیده نشوند.
آیا در حال حاضر کم و کیف جشنواره مطلوب خودتان هست؟
ما که همیشه قله را نگاه میکنیم و میخواهیم سال آینده بهتر از امسال باشیم. الان به لحاظ کمی و کیفی از جشنواره کاملاً راضی هستیم و امیدواریم این کم و کیف هر سال رشد بیشتری داشته باشد. رشد ۵۷ درصدی امسال جای امیدواری زیادی برایمان دارد و انتظار داریم سال بعد باز رشد بیشتری داشته باشیم. اگر مراکز و نهادهای دیگر پای کار بیایند و بتوانیم آثار را به یک محصول فرهنگی تبدیل کنیم ایدهآل خواهد شد. مثلاً بتوانیم فیلمنامهها را تبدیل به فیلم کنیم و دیگران بتوانند این اثر ارزشمند را ببینند. به حرمت خون شهدا عاجزانه از تمام نهادهای فرهنگی خواهش میکنم پای کار بیایند و برگزیدهها را کمک کنند.