به گزارش خط هشت از اصفهان، کارنامه چند صدساله اصفهان آکنده از درخشش مردمانش است، از آن آبان‌ماهی که ۳۷۰ فرزند خویش را بدون اینکه ذره‌ای خم به ابرو آوردند با روی باز در آغوش کشیده و همپای زاینده‌رود تا جایگاه آسمانی شان بدرقه کردند گرفته تا سی و چند سال بعد که فرزند ۲۶ ساله خود و حجت خداوند در چشمان مردم را باافتخار تقدیم این کشور و مکتب کردند.

جای جای تاریخ این شهر ‌پر است از همین سخاوت و جان بازی‌ها که وقتی در کنار بینش عمیق و بصیرت مردمان اصفهان آیند، حماسه‌ها می‌سازند و به راستی که اصفهان، شهر حماسه‌هاست.

اعلام اولین حکومت نظامی در اصفهان

اولین استانی که در آن حکومت نظامی اعلام شد، نه قم و تهران، بلکه اصفهان بود و این واقعه سبب شد تا اصفهان به عنوان میان‌دار انقلاب همگام با علما، دانشگاهیان، مردم باسواد و به ویژه روحانیون برجسته خود، روند پیروزی انقلاب اسلامی در کشور را سرعت بخشد.

در تک تک روزهای منتهی به ۲۲ بهمن ۵۷ و پیروزی انقلاب اسلامی، اصفهان محل جنبش عظیم و قیام مردم غیور محلات و شهرهای مختلفش بود، اگر بخواهیم به‌طور خلاصه این روال را بازگو کنیم، باید از بهمن‌ماه سال ۵۷ به بازخوانی رویدادها بپردازیم:

دوم بهمن‌ ماه ۵۷، حدود ۱۰۰ اتوبوس از اصفهان برای استقبال امام (ره) به تهران سفر کردند که دوم بهمن‌ماه در مهدیه تهران، حسینیه اصفهانی‌ها مستقر شدند.

پنجم و ششم بهمن‌ ماه ۵۷، تعداد زیادی از مردم اصفهان برای شرکت در مراسم استقبال از حضرت امام در تهران حاضر شده بودند و در زمان تعطیلی فرودگاه که از حدود پنجم و ششم بهمن آن سال بود اصفهانی‌ها به این شکل در راهپیمایی‌ها در تهران حضور فعالی داشتند، جمع قابل ملاحظه‌ای از مردم اصفهان در مهدیه تهران حاضر بودند و آن‌جا اقداماتی را شروع کردند؛ در شهر اصفهان هم مردم همان تجمعات قبلی‌شان را داشتند و به نوعی حکومت را آن روزها مجبور کردند که کوتاه بیاید و نهایتاً تعطیلی و بسته شدن فرودگاه چند روزی بیشتر طول نکشید.

هشتم بهمن‌ ماه ۵۷، صدها تن از علما و روحانیون اصفهانی به همراه اقشار مختلف مردم در مسجد سید اصفهان همزمان با تحصن روحانیون در دانشگاه تهران در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌های کشور توسط دولت بختیار، متحصن شدند.

یازده بهمن‌ ماه ۵۷، جمعی از مردم اصفهان با حمایت سران انقلابی اصفهان همچون مرحوم پرورش و آیت‌الله طاهری برای استقبال از امام خمینی (ره) به تهران رفتند.

اصفهانی‌های حاضر در تهران بخشی صرفاً برای استقبال آمده بودند، یک بخشی برای کمک به مراسم استقبال و انتظامات حضور پیدا کردند و بخشی هم که در گروه‌های مسلح بودند هماهنگ با ستاد استقبال از حضرت امام در حفاظت از جان امام حضور فعالی داشتند؛ گروه توحیدی فعال صف یکی از گروه‌های مسلحی بود که در آن ایام از اصفهان در تهران حضور فعالی پیدا کرده بودند.

دوازده بهمن‌ ماه ۵۷، هیچ‌یک از روزنامه‌هایی که خبر ورود امام به ایران را درج کرده بودند روی دکه‌های اصفهان باقی نماند، مردم با دردست داشتن روزنامه، خبر ورود امام به ایران را به گوش هم می‌رساندند و طولی نکشید که سراسر میدان امام تا خیابان سپه، خیابان چهار باغ و میدان انقلاب مملو از جمعیتی شد که برای جشن ورود رهبر نهضت انقلابی ایران به کشور آماده می‌شد.

شهر آذین بسته شد و مردم نیز خود را برای استقبال با شکوه از رهبر کبیر انقلاب ایران آماده کردند؛ در این میان دانشگاه اصفهان، نیز به مرکز انقلابی اصفهان تبدیل شده بود؛ مرکزی که همه فعالیت‌های آن زیرزمینی و با احتیاط فراوان، اما با شور و اشتیاق بسیاری به گوش مردم می‌رسید و آنها را برای ادامه راه انقلاب آماده می‌کرد.

سیزده بهمن‌ ماه ۵۷، تمامی تندیس‌های شاه فراری ایران از میدان‌ها و خیابان‌های شهر به پایین کشیده شد و در روز چهاردهم بهمن نیز پرده‌ها و نشانه‌های حکومت طاغوتی پهلوی رنگ آتش گون به خود گرفت؛ نیروهای امنیتی اصفهان اجازه شلیک به سوی جمعیت تظاهرکننده را یافتند.

چهارده بهمن‌ ماه ۵۷، گروه‌هایی از مردم با در دست داشتن پلاکاردهایی به مسجد سید اصفهان آمدند، سخنران این روز مرحوم استاد علی اکبر پرورش بود و مردم نیز در پایان مراسم با سر دادن شعار شورای انقلابی، جمهوری اسلام، رهبری خمینی به منازل خود بازگشتند.

حضور نظامیان در میان انقلابیون در مسجدسید اصفهان

پانزده بهمن‌ ماه ۵۷، تعدادی از اهالی اصفهان به صورت دستجات مختلف به طرف مسجد سید حرکت و بعد از تجمع در مسجد سید شخصی به نام پژوهی سخنرانی کرد، در داخل مدرسه تعدادی از همافران و درجه‌داران نیروی هوایی شاهنشاهی، حدود ۲۰ نفر با لباس نظامی و تعداد دیگر با لباس سویل بودند و کارت شناسایی خود را نیز در دست داشتند و تکان می دادند.

ساعت ۱۵:۳۰ تعدادی از مسجد سید به طرف خیابان عبدالرزاق و فلکه احمداباد راهپیمایی کردند که دو نفر از آنها با لباس نیروی هوایی پارچه سفیدی را که روی آن نوشته شده بود: بختیار باید استعفا بدهد در حال حرکت بودند و شعار مرگ بر بختیار و ما بختیار نمی‌خواهیم می‌دادند؛ تعدادی از نیروزفران و همافران همراه تظاهرکنندگان دیده می شدند.

از این روز نیروهای امنیتی اصفهان اجازه شلیک به سوی جمعیت تظاهرات کننده را یافتند و در همان روز ۱۵ بهمن بیش از۳۰ نفر از مردم انقلابی اصفهان کشته شدند.

شانزده بهمن‌ ماه ۵۷، زمانی که مردم از حادثه شب گذشته شهر اصفهان و کشته شدن ۳۰ نفر از مردم این شهر مطلع شدند، به خیابان‌ها ریختند و در ابتدای کار، سنگرهایی ساختند تا آن‌ها را از گزند تیر دشمنان انقلاب محفوظ نگه دارد، مردم اصفهان روز سنگینی را همراه با نبرد و درگیری مسلحانه گذراندند.

تجمعی در مسجد چهارباغ شکل گرفت که پیش از ظهر آن روز آیت الله طاهری در این تجمع به سخنرانی پرداخت و اعلام کرد که از روز چهارشنبه ۳ روز مجلس سخنرانی از طرف آقای پرورش در مسجد سید برگزار می شود.

هفده بهمن‌ ماه ۵۷، جلسه‌ای در مسجد حکیم خیابان عبدالرزاق با حضور سی نفر افسر دانشکده‌ای، ۱۰۰ نفر همافر، ۴۰۰ نفر درجه‌دار هوانیروز و تعدادی همافر نیروی هوایی که از پایگاه فراری بودند برگزار شد؛ ساعت ۱۰ صبح به صورت دسته جمعی به طرف ورزشگاه تختی حرکت کردند و مردم در حالی که آنها را تشویق می‌کردند، گل روی سر آن‌ها می‌ریختند.

بیهوش شدن مردم از شدت شوق همراهی نظامیان با انقلاب اسلامی

برخی از افراد جمعیت به گریه افتاده و حتی حدوده بیش از ۱۰ نفر از شدت شوق دیدن نظامیان بیهوش شدند و نظامیان هم در حالی که عکس‌هایی از امام خمینی با خود داشتند به گفته‌های مردم و ابراز احساسات آن‌ها پاسخ می‌دادند.

سخنرانان این روز آیت الله احمدی و استاد پرورش بودند و ایل‌های بختیاری نیز پشتیبانی خود را اعلام کردند، در همین مراسم قطعنامه‌ای از طرف هوانیروز که در ۱۰ ماده تنظیم شده بود قرائت شد که در این قطعنامه آزاد شدن بدون قید و شرط زندانیان سیاسی نظامی که در چند روز اخیر دستگیر شده‌اند خواستار شده بود.

پس از ایراد سخنرانی توسط چند تن، مسیرهای راهپیمایی ابلاغ شد، طبق اسناد ساواک جمعیت آنقدر زیاد بود که بیش از یک میلیون نفر هم می‌رسید پس از آن صف‌های منظمی توسط مردم با احترام بسیار زیاد برای نظامیان تشکیل شد، برخی نظامیان را بغل می‌کردند و برخی به آن‌ها شربت و گل و شیرینی تعارف می‌کردند.

در اسناد ساواک آمده است که مسیر راهپیمایی از چهارباغ پایین آغاز و به خیابان‌های شیخ بهایی، دروازه تهران، خیابان زاهدی سابق، میدان پهلوی سابق و چهارراه محمدرضاشاه سابق ختم می‌شد و مردم نظامیان را روی سر می‌گرفتند، نظامیان هم با شوقِ بسیار شعار مرگ بر شاه و این شاه آمریکایی اعدام باید گردد، فرودگاه مهرآباد آزاد باید گردد سر دادند.

هجده بهمن‌ ماه ۵۷، درگیری‌ها همچنان ادامه داشت و بسیاری از نیروهای مبارز انقلابی نیز به درگیری با نیروهای رژیم طاغوت ادامه دادند، در این دو روز تعدادی از همشهریان اصفهانی در راه انقلاب به شهادت رسیدند اما هیچ‌گاه آمار دقیق آن از سوی نیروهای امنیتی و منابع بیمارستانی اعلام نشد.

برخی از مردم و مبارزان انقلابی اصفهان نیز از سوی حکومت استعماری پهلوی ربوده شدند و به زندان‌های دور از شهر این رژیم انتقال یافتند؛ این تعداد همان افرادی بودند که پس از پیروزی انقلاب با بازگو کردن نحوه شکنجه‌های ۶ روزه خود، رسوایی‌های بسیاری را برای رژیم طاغوت به بار آوردند.

صدها هزار نفر از مردم اصفهان در میدان امام خمینی(نقش جهان) اجتماع کردند و در حالی که پلاکاردهایی در دست داشتند، همبستگی خود را با حکومت اسلامی و نخست وزیری مهندس مهدی بازرگان اعلام داشتند.

در این اجتماع هزاران جوان کفنپوش از مجاهدین خلق شرکت داشتند و با شعار «ما همه سرباز توییم خمینی» از میان مردم عبور کردند؛ کارکنان خبرگزاری پارس، جامعه معلمان، کارکنان مخابرات و جامعه روحانیت اصفهان انتصاب مهندس بازرگان را به نخست وزیری دولت موقت تبریک گفتند،  آیت الله خادمی نیز این انتصاب را به ملت ایران تبریک گفته است.

نوزده بهمن‌ ماه ۵۷، انقلاب دیگر در مسیر پیروزی قرار گرفته بود و عاقبت در روز بیست و دوم بهمن۵۷ بود که عطر بهار پیروزی در سراسر نصف جهان پیچید.

در این روز، بختیار دستور تیراندازی به سمت مردم را می‌دهد و در بعضی از نقاط کشور به سمت مردم تیراندازی می‌شود؛ عده‌ زیادی از همافران و افراد نیروی هوایی هم با لباس‌های نظامی و در میان شادی و حیرت مردم به اقامت‌گاه امام رفتند.

بیست و یک بهمن‌ ماه ۵۷، در اصفهان از نخستین ساعات بامداد این روز صدها هزار نفر (زن و مرد) پیاده به طرف میدان امام خمینی به راه افتادند، تا وظیفه خود را در همه پرسی امروز بر حمایت از جمهوری اسلامی و نخست وزیری مهندس بازرگان اعلام دارند.

بیست و دو بهمن‌ ماه ۵۷، مردم اصفهان همگام با دیگر شهرهای کشور پس از تسخیر بسیاری از پایگاه‌های نظامی و دولتی در روزهای گذشته، پیروزی انقلاب اسلامی را در این روز جشن گرفتند.

شب گذشته مردم اصفهان در ساعات منع عبور و مرور زیر رگبار شدید باران دست به یک راهپیمایی بزرگ زدند. این راهپیمایی که از ۱۲ تا ۳ بامداد ادامه داشت به پیروی از اعلامیه امام خمینی صورت گرفت، روز گذشته مردم اصفهان در مسجد سید و مسجد جامع اجتماعاتی ترتیب دادند و پشتیبانی خود را از برقراری جمهوری اسلامی اعلام داشتند.

اعلام خبرپیروزی انقلاب در اصفهان

حسن آزادفر ساعت خبر پیروزی انقلاب را این‌طور نقل می‌کند: همزمان با پیروزی انقلاب در تهران در روز ۲۲ بهمن نزدیک اذان مغرب خبر پیروزی انقلاب در اصفهان پخش شد.

روز ۲۲ بهمن، از جمله مهم‌ترین اقدامات انقلابیون، تسخیر مراکز مهم و رادیو و تلویزیون بود. این موضوع علاوه بر این که باعث کنترل اوضاع توسط انقلابیون می‌شد، روحیه مردم را نیز به شدت افزایش می‌داد.

حجت‌الاسلام احمد سالک، در بخشی از کتاب خاطرات خود درباره نحوه کنترل مراکز مهم در اصفهان در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی می‌گوید: پس از پیروزی انقلاب، برای ساماندهی هر چه بهتر فعالیت‌های خود، به اتفاق دوستان جلسه‌ای تشکیل دادیم که به موجب مذاکرات آن جلسه قرار شد اماکن حساس اصفهان از قبیل صدا و سیما، پادگان‌ها، مخازن سلاح و مهمات، ساواک، شهربانی، استانداری، فرمانداری و سایر مراکز شناسایی شود. 

این مبارز انقلابی می‌گوید: در مرحله‌ بعد به تمامی نیروها دستور داده شد که به حفاظت از مراکزی که شناسایی کرده‌اند بپردازند؛ در واقع تقسیم‌بندی بین نیروها انجام شد، طوری که یادم هست حجت‌الاسلام اژه‌ای به اتفاق شخصی که به پدر معروف است مسؤولیت اداره و کنترل شهربانی اصفهان و کل کلانتری‌ها را به عهده گرفته و توانستند منزل مرحوم آیت‌الله حسین خادمی و آیت‌الله مدیری که مرکز تجمع نیروهای مردمی و انقلابی بود را تحت کنترل و پوشش در آوردند.

وی تصریح می‌کند: البته این منازل علاوه بر اینکه محل تجمع نیروهای مردمی و انقلابی بود، در عین حال مرکز جمع‌آوری سلاح و مهمات و اطلاعات هم بود یعنی کل اسلحه‌هایی که از شهرهای مختلف وارد اصفهان می‌شد، همه‌ این‌ها در منزل آیت‌الله خادمی و آیت‌الله طاهری می‌آمد. 

روایت استقرار نیروهای انقلاب در ساختمان رادیو تلویزیون اصفهان

سالک اظهار داشت‌: اقدام بعدی ما این بود که به کمک چند تن از دوستانم داخل ساختمان رادیو تلویزیون اصفهان که هنوز تانک‌های نظامی رژیم پهلوی داخل آن بود رفتیم و با اهدای شاخه گل و شیرینی به راننده‌ تانک و خدمه‌اش، آن را از داخل رادیو تلویزیون به سمت پادگان هدایت کرده و به این وسیله در صدا و سیما مستقر شدیم.

پخش اولین برنامه رادیویی انقلاب در اصفهان

این مبارز انقلابی افزود: اولین برنامه‌ رادیویی را به نام «صدای انقلاب» با کمک نیروهای حزب‌اللهی که در رادیو تلویزیون بودند پخش کردیم؛ از آنجا که این کار برای اولین بار در اصفهان انجام می‌شد، موضوع خیلی جالبی به نظر مردم رسید؛ پس از آن، بعضی از برادران را آنجا مستقر کردیم و به سمت ساختمان ساواک اصفهان حرکت کردیم.

منبع: فارس