به گزارش خط هشت، انقلاب اسلامی در همدان از همان زمانی که امام خمینی(ره) جرقه انقلاب را زد، آغاز شد و روحانیون، بازاریان و سایر اقشار پا به میدان نهادند و رخدادهای عظیمی را در گوشه و کنار کشور و همدان خلق کردند. مبارزات مردم همدان از آغاز نهضت اسلامی یعنی از سال ۴۲ آغاز شد و تا روزهای پیروزی انقلاب اسلامی ادامه یافت. رویدادها و رخدادهایی که هر یک جای بحث و بررسی دارد و تاثیر بسزایی در انقلاب ایفا کردند.

«ابوالفتح مومن»، محقق و پژوهشگر تاریخ معاصر‌ و مولف کتاب انقلاب اسلامی همدان؛ زنگ انقلاب در همدان را از سال‌های ۱۳۴۱ و ۴۲ در انجمن‌های ایالتی و ولایتی می‌داند و می‌گوید: هفتم آذر سال ۴۱ شهید مدنی در مسجد جامع سخنرانی می‌کنند و به مردم هشدار می‌دهند که «ای مردم اگر در سکوت شما این لوایح تثبیت شود در مقابل خداوند و جامعه مسوول خواهید بود».

بعد از این واقعه به حمله رژیم شاهنشاهی به مدرسه فیضیه می‌رسیم به طوری که انعکاس این حمله در کل کشور و همدان منجر به صدور اعلامیه ها از سوی روحانیون، بازاریان و اقشار مختلف مردم در حمایت از امام و مراجع شد.

در همین برهه کانون‌های مبارزاتی بین فرهنگیان، روحانیون و بازاریان شکل گرفت تا جایی که برخی از روحانیون پشت قرآن می‌نویسند و امضا می‌کنند که تا پایان عمر در حمایت از نهضت امام خمینی باقی پای کار هستیم و تا سرنگونی شاه مبارزه می‌کنیم.

یکی از وقایع مهم سال ۴۲ سفر شاه در تاریخ ۱۸ خرداد به همدان بود، البته قبل از سفر افرادی را به همدان فرستاد تا روحانیون مجاب شوند و از شاه استقبال کنند اما در نهایت آیت‌الله ملاعلی معصومی نپذیرفت و اعلام کرد «عمامه من سفید است و زود لکه می‌گیرد». در این سفر هیچ استقبالی از شاه صورت نگرفت چراکه در مسجد کمال‌آباد سیداحمد حسینی ملایری سخنرانی تندی داشت و اعلام کرد بود «استقبال از شاه حکم استقبال از یزید‌بن‌معاویه است».

در ۴ آبان ماه سال ۴۳ نطق تاریخی امام در زمینه کاپیتولاسیون که در رسوایی رژیم تاثیر بسزایی داشت منجر به دستگیری ایشان شد، روحانیون همدان به دلیل آزادی امام به تهران سفر می‌کنند و یک واقعه شاخص کشوری اتفاق می‌افتد به نحوی که آیت الله معصومی همدانی، آیت الله بنی‌صدر و دیگر روحانیون تهران مهمان منزل آیت الله شریعتمداری در سرچشمه می‌شوند.

در این میان نامه‌ای در حمایت از امام با مضمون اینکه ایشان مرجع تقلید است و مقلدینی بین مردم دارد از همین رو رژیم نمی‌تواند امام خمینی را محاکمه کند، تنظیم می‌شود با این اقدام حصاری برای ایشان ایجاد شد و تمام روحانیون کشور این نامه را امضا کردند و این امر به نام همدان به عنوان یکی از افتخارات این شهر در تاریخ ثبت شد. سپس برای جشن آزادی امام روحانیون همدان در مسجد جامع، کمال‌آباد و میرزاداوود سخنرانی کردند.

رخدادها از پی هم می‌گذرند اما وقایع شاخص و تاثیرگذار همدان در پیروزی انقلاب برگی زرین در تاریخ است، پس از قیام ۱۹ دی قم و ۲۹ بهمن تبریز که به دنبال چهلم شهدا رخ داده بود در همدان در منزل آیت‌الله آخوند تصمیم گرفته شد که یکم فروردین ۱۳۵۶ مجلسی برای این شهدا برپا شود که در نهایت این مجلس در مسجد جامع برگزار شد، سخنران آن مجلس شیخ حسین عندلیب‌زاده و سید فاضل حسنی ورکانه بودند که سخنرانی‌های تندی ارائه دادند و پس از آن کمیسیون امنیت شهرستان همدان این افراد را دستگیر و به شهرستان‌های پاوه، دیوانه دره و مهاباد به مدت یک سال تبعید کردند.

اما وقایع دیگری هم باعث شد که برای نخستین بار همدانی‌ها به خروش بیایند و شعار مرگ بر شاه سر دهند، مراسم تشییع حضرت آیت‌الله آخوند بود که یکی از روحانیون مبارز به نام هادی غفاری سخنرانی غرا داشت و انقلابیون همه شهرهای تبریز، قم و تهران به همدان آمدند و همدان یک ایران کوچک شد به طوری که درگیری رخ داد و شهید هم داشتیم. این یک اتفاق بزرگی بود که انعکاس خیلی گسترده‌ای در کشور داشت.

سپس به ۳۰ مهر همدان رسیدیم که همه دانش‌آموزان به صحنه آمدند تا چهلم شهدای ۱۷ شهریور تهران، آتش‌سوزی سینما رکس آبادان و آتش‌سوزی مسجد جامع کرمان را گرامی بدارند بنابراین در این روز تظاهرات بزرگی با حضور همه دانش‌آموزان دبیرستان‌های همدان رخ داد و بالغ بر ۲۷ نفر مجروح و ۳۰ نفر دستگیر شدند اگرچه اغلب دانش آموزان بیشتر مجروح شدند به نحوی که این اتفاق در نوفل لوشاتو، مراجع، بازاریان و... بازخورد داشت و همگی اعلام همبستگی کردند و جا دارد این واقعه در تقویم کشور منعکس شود.

در آذرماه یک اتفاق عجیبی رخ داد و ۱۹ نفر از انقلابیون همدان دستگیر شدند و به تیپ زرهی شهید قهرمان منتقل و مورد شکنجه قرار می‌گیرند تا انقلابیون بترسند اما ۱۹ و ۲۱ آذر هم  ترور سرگرد منوچهر کازرونی رئیس کمیسیون ضد خرابکاری و ترور ناموفق استاندار همدان توسط محسن مباشر کاشانی را در کارنامه همدان داریم.

در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تیمور بختیار هم تیپ زرهی کرمانشاه را به تهران فراخواند که قبل از رسیدن آنها کودتا پیروز شد و این تیپ در همدان ماند و به سرکوب معترضان پرداخت این اتفاق بار دیگر در ۲۱ بهمن ۱۳۵۷ رخ داد و تانک‌های تیپ ۳ زرهی کرمانشاه که به سمت تهران می‌رفتند، توسط مردم همدان متوقف شدند. البته پیش از آن تیپ همدان اعزام شده بود اما مردم در مقابل تیپ کرمانشاه با تدبیر شهید مدنی ایستادند و با هماهنگی که ایشان با نظامیان انجام دادند از خونریزی جلوگیری شد اگرچه مجروح هم در این حادثه داشتیم.

پس از این اتفاقات در شهر نیاز بود که انتظام صورت گیرد به ویژه اینکه فصل زمستان بود و سوخت به دست مردم نمی‌رسید بنابراین شهید مدنی در هتل بوعلی کمیته انقلاب را تشکیل و مسؤولان شهر را مشخص کرد و توانستند امنیت را در همدان برقرار کنند.

در نهایت مسیر پیروزی انقلاب با تدبیر روحانیون و اتحاد مردم هموار شد و همدان یکی از استان‌های موثر در مسیر انقلاب به شمار می‌رود.چ

منبع: فارس