به گزارش خط هشت، بهار سال ۱۳۶۵ در حالی آغاز شد که عراق بعد از سال‌ها از لاک دفاعی بیرون آمد و دست به حملات محدود و برق آسا در گوشه و کنار جبهه‌ها زد. نام این استراتژی «دفاع متحرک» بود. در گفتگو با رضا‌محمودی از رزمندگان و راویان دفاع مقدس، نگاهی به این دوره از جنگ تحمیلی می‌اندازیم.
چطور شد که عراق تصمیم گرفت سال ۶۵ از لاک دفاعی خارج شود؟
از سال ۶۱ که ایران دست به حملات تهاجمی زد، عراق با ایجاد موانع دست به دفاع می‌زد تا مگر متصرفاتش را در ایران حفظ کند. اما بعد که خرمشهر و مناطق وسیعی از خاک کشورمان آزاد شد، بعثی‌ها در خاک خودشان هم دست به دفاع زدند. منتها بهمن و اسفند ۶۴ ایران عملیات بزرگ والفجر ۸ را انجام داد و صدام در فاو شکست خورد. این اتفاق مثل زنگ خطری بود که باعث شد دشمن از لاک دفاعی خارج شود و دست به عملیات محدود بزند.
منظورشان از این عملیات محدود چه بود؟
می‌خواستند نیرو‌های ما را مشغول کنند تا دیگر تجمع نیرو برای انجام یک عملیات بزرگ در مقیاس والفجر ۸ انجام نگیرد. چون جبهه‌ها معمولاً در زمستان‌ها فعال می‌شد و در طول سال اتفاق خاصی نمی‌افتاد؛ لذا بعثی‌ها به فکرشان رسیده بود که با عملیات محدود و پرشمار در طول سال، کاری کنند تا ما نیروهای‌مان را در خط پدافندی مشغول کنیم و نتوانیم برای عملیات آفندی تجمع نیرو داشته باشیم.
بعثی‌ها چه تعداد عملیات در طول بهار سال ۶۵ انجام دادند؟
تعدادش خیلی زیاد است. از نیمه فروردین سال ۶۵ که این استراتژی شروع شد، تقریباً هر چند روز یک‌بار عملیات انجام می‌دادند. البته با تعدادی تانک و خیلی سریع به یک گوشه ضربه می‌زدند و اگر می‌شد منطقه‌ای را می‌گرفتند و اگر نمی‌شد عقب می‌نشستند.
عملیات آن‌ها بیشتر در چه مناطقی بود؟
هرجایی که عراق جاده‌های خوبی داشت، همانجا عملیات می‌کردند. چون در طرح عملیات محدودشان یکسری تانک را سوار بر کامیون‌های مخصوص حمل تانک می‌کردند و سریع از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌بردند و به شکل برق‌آسا ضربه‌ای به یک منطقه مرزی می‌زدند. اولین عملیات آن‌ها در ۱۵ فروردین سال ۶۵ در منطقه شاخ شمیران بود که اتفاقاً این منطقه در همین عملیات سقوط کرد. سه روز بعد چند کیلومتر پایین‌تر از شاخ شمیران آمدند و در شرهانی که منطقه عملیاتی محرم بود، یک تک محدود اجرا کردند و تپه ۱۷۵ را گرفتند. در مناطق مرزی خوزستان، ایلام، کرمانشاه و کردستان هرجایی که می‌شد عملیات سریعی انجام داد، بعثی‌ها ضرباتی را وارد کردند.
واکنش ایران به عملیات متعدد دشمن چه بود؟
فرماندهان خطوط دفاعی را تقویت کردند و دشمن در برخی از نقاط در حملاتش نه تنها دستاوردی نداشت که تلفات زیادی هم داد. حتی در خلال استراتژی دفاع متحرک، ایران یک عملیات آفندی متوسط در فاو انجام داد تا متصرفات والفجر ۸ را کامل کند. سپس وقتی که بعثی‌ها توانستند مهران را در اواخر اردیبهشت ماه اشغال کنند، ایران در تیرماه مهران را پس گرفت و اوج دستاورد بعثی‌ها در استراتژی دفاع متحرک را از آن‌ها سلب کرد. نهایتاً هم که عملیات کربلای ۴ و ۵ در دی ماه سال ۶۵ انجام شد و آن هدفی که دشمن با اتخاذ استراتژی دفاع متحرک در پی آن بود، از بین رفت. آن‌ها می‌خواستند ایران دیگر دست به عملیات تهاجمی گسترده نزند که این اتفاق نیفتاد و استراتژی دفاع متحرک به فراموشی سپرده شد.
منبع: روزنامه جوان
