به گزارش خط هشت، آذرماه یادآور یکی از تعیین‌کننده‌ترین عملیات دفاع مقدس به نام طریق‌القدس است که اولین گام در طرح موسوم به کربلا نیز بود. طرحی که برآن بود قدم به قدم با بیرون انداختن دشمن از خاک ایران، به تعقیب و تنبیه او بپردازد و در واقع سرنوشت جنگ را یکسره کند. قرار داشتن در آذرماه را فرصتی دانستیم تا نگاهی به روند جنگ تحمیلی در قبل و بعد از عملیات طریق‌القدس بیندازیم.
بستان و مرز چذابه، جبهه میانی خوزستان محسوب می‌شد. بیشترین تمرکز نیرو‌های دو طرف روی خوزستان معطوف شده بود. عراق بعثی می‌خواست این خطه از خاک ایران را از آن جدا کند و ایران نیز بر آن بود علاوه بر بیرون راندن دشمن از خاکش، از مرز‌های خوزستان به خاک دشمن نفوذ کند و به تصرف شهر بصره بپردازد. به همین خاطر جنگیدن در خاک‌های جنوب، سخت، سنگین، دشوار و غالباً خونین بود.
بعد از آنکه بنی‌صدر از ریاست جمهوری و پیش از آن فرماندهی کل قوا عزل شد، اتحادی بین سپاه و ارتش به وجود آمد که اولین میوه آن در شکست حصر آبادان چیده شد. جبهه خودی اتحاد خودش را بازیافته و نقاط ضعف دشمن را نیز دریافته بود. به همین خاطر در عملیاتی که تنها دو روز طول کشید، محاصره یک‌ساله آبادان را شکست و اولین پیروزی بزرگ جبهه خودی را رقم زد. با بروز نشانه‌های ضعف در قوای متجاوز بعثی، شهید صیاد شیرازی به عنوان فرمانده نیروی زمینی ارتش و سردار محسن رضایی به عنوان فرمانده کل سپاه، به نوعی فرماندهی جنگ را برعهده گرفتند. پیش از آن شهید فلاحی به مدت کوتاهی فرمانده جنگ بود که ذیل فرماندهی او، آبادان از محاصره خارج شد. اگرچه وی یک روز بعد از عملیات ثامن‌الائمه، در سانحه هوایی به شهادت رسید.
محسن رضایی و شهید صیاد شیرازی افکار بلندپروازانه‌ای برای تداوم جنگ داشتند که وقایع بعد از آن نشان داد تا حد زیادی با واقعیت منطبق بودند. آن‌ها شیوه کلاسیک جنگ را تغییر داده و سعی می‌کردند با استفاده از اصل غافلگیری، به صفوف منسجم و مسلح دشمن حمله ببرند.
طرح موسوم به کربلا در اینجا رخ نشان داد. در اولین گام از این طرح باید شهر بستان و تنگه چذابه از دشمن بازپس گرفته می‌شد. چونان جای پایی در جبهه میانی خوزستان که می‌توانست ارتباط بین جبهه شمالی و جنوبی دشمن را قطع کند و راه انجام عملیات‌های بعدی، چون فتح‌المبین و الی بیت‌المقدس را باز کند.
عملیات طریق‌القدس در آذر ۱۳۶۰، اما یک عملیات خونین با تلفات بسیار بود. برآورد می‌شود تعداد شهدای ما سه برابر بیشتر از کشته‌های دشمن بود. عبور از پل سابله که دروازه فتح بستان بود، در کنار سماجتی که دشمن برای حفظ این شهر و تنگه چذابه انجام می‌داد، باعث شد نیرو‌های خودی لطمات بسیاری ببینند.
پس از عملیات طریق‌القدس بود که تعدادی از فرماندهان گردان، از سمت خود استعفا دادند. دلیل این کار، شهادت بسیاری از نیرو‌های تحت امرشان بود. البته با توصیه‌های حضرت امام، این فرماندهان از تصمیم خود منصرف شدند، اما فتح خونین بستان نشان داد که بیرون راندن دشمن در حجم وسیعی از خاک کشورمان، بهای زیادی دارد و از این پس باید شاهد شهدا و مجروحین بیشتری باشیم.
پس از آزادسازی بستان، حضرت امام پیام معروف خود را صادر کردند و طریق‌القدس را فتح‌الفتوح نامیدند. وقایع پس از این عملیات نشان داد که به واقع فتح بستان یک فتح‌الفتوح بزرگ بود چراکه چند ماه بعد عملیات فتح‌المبین (کربلای ۲) باعث آزادسازی ۲۵۰۰ کیلومترمربع از سرزمین‌های اشغالی شمال خوزستان شد و دو ماه بعد عملیات الی بیت‌المقدس (کربلای ۳) خرمشهر را از بند اسارت دشمن خلاصی داد و حدود ۶ هزار کیلومتر از خاک کشورمان را آزاد ساخت.
گام بعدی طرح کربلا، با تعقیب و تنبیه دشمن طی عملیات رمضان یا کربلای ۴ تکمیل می‌شد که این عملیات با عدم‌الفتح روبه‌رو شد، اما پیروزی‌هایی که در سلسله عملیات کربلا از فتح بستان گرفته تا فتح‌المبین و الی بیت‌المقدس حاصل شد، تقریباً تا انتهای دفاع مقدس تکرار نشد. در مجموع این سه عملیات، دشمن از هزاران کیلومتر از خاک کشورمان عقب رانده شد و بیش از ۳۰ نفر از نیروهایش نیز به اسارت درآمدند. آمار‌هایی خیره‌کننده که در تاریخ جنگ بی‌سابقه است.
بستان و مرز چذابه، جبهه میانی خوزستان محسوب می‌شد. بیشترین تمرکز نیرو‌های دو طرف روی خوزستان معطوف شده بود. عراق بعثی می‌خواست این خطه از خاک ایران را از آن جدا کند و ایران نیز بر آن بود علاوه بر بیرون راندن دشمن از خاکش، از مرز‌های خوزستان به خاک دشمن نفوذ کند و به تصرف شهر بصره بپردازد. به همین خاطر جنگیدن در خاک‌های جنوب، سخت، سنگین، دشوار و غالباً خونین بود.
بعد از آنکه بنی‌صدر از ریاست جمهوری و پیش از آن فرماندهی کل قوا عزل شد، اتحادی بین سپاه و ارتش به وجود آمد که اولین میوه آن در شکست حصر آبادان چیده شد. جبهه خودی اتحاد خودش را بازیافته و نقاط ضعف دشمن را نیز دریافته بود. به همین خاطر در عملیاتی که تنها دو روز طول کشید، محاصره یک‌ساله آبادان را شکست و اولین پیروزی بزرگ جبهه خودی را رقم زد. با بروز نشانه‌های ضعف در قوای متجاوز بعثی، شهید صیاد شیرازی به عنوان فرمانده نیروی زمینی ارتش و سردار محسن رضایی به عنوان فرمانده کل سپاه، به نوعی فرماندهی جنگ را برعهده گرفتند. پیش از آن شهید فلاحی به مدت کوتاهی فرمانده جنگ بود که ذیل فرماندهی او، آبادان از محاصره خارج شد. اگرچه وی یک روز بعد از عملیات ثامن‌الائمه، در سانحه هوایی به شهادت رسید.
محسن رضایی و شهید صیاد شیرازی افکار بلندپروازانه‌ای برای تداوم جنگ داشتند که وقایع بعد از آن نشان داد تا حد زیادی با واقعیت منطبق بودند. آن‌ها شیوه کلاسیک جنگ را تغییر داده و سعی می‌کردند با استفاده از اصل غافلگیری، به صفوف منسجم و مسلح دشمن حمله ببرند.
طرح موسوم به کربلا در اینجا رخ نشان داد. در اولین گام از این طرح باید شهر بستان و تنگه چذابه از دشمن بازپس گرفته می‌شد. چونان جای پایی در جبهه میانی خوزستان که می‌توانست ارتباط بین جبهه شمالی و جنوبی دشمن را قطع کند و راه انجام عملیات‌های بعدی، چون فتح‌المبین و الی بیت‌المقدس را باز کند.
عملیات طریق‌القدس در آذر ۱۳۶۰، اما یک عملیات خونین با تلفات بسیار بود. برآورد می‌شود تعداد شهدای ما سه برابر بیشتر از کشته‌های دشمن بود. عبور از پل سابله که دروازه فتح بستان بود، در کنار سماجتی که دشمن برای حفظ این شهر و تنگه چذابه انجام می‌داد، باعث شد نیرو‌های خودی لطمات بسیاری ببینند.
پس از عملیات طریق‌القدس بود که تعدادی از فرماندهان گردان، از سمت خود استعفا دادند. دلیل این کار، شهادت بسیاری از نیرو‌های تحت امرشان بود. البته با توصیه‌های حضرت امام، این فرماندهان از تصمیم خود منصرف شدند، اما فتح خونین بستان نشان داد که بیرون راندن دشمن در حجم وسیعی از خاک کشورمان، بهای زیادی دارد و از این پس باید شاهد شهدا و مجروحین بیشتری باشیم.
پس از آزادسازی بستان، حضرت امام پیام معروف خود را صادر کردند و طریق‌القدس را فتح‌الفتوح نامیدند. وقایع پس از این عملیات نشان داد که به واقع فتح بستان یک فتح‌الفتوح بزرگ بود چراکه چند ماه بعد عملیات فتح‌المبین (کربلای ۲) باعث آزادسازی ۲۵۰۰ کیلومترمربع از سرزمین‌های اشغالی شمال خوزستان شد و دو ماه بعد عملیات الی بیت‌المقدس (کربلای ۳) خرمشهر را از بند اسارت دشمن خلاصی داد و حدود ۶ هزار کیلومتر از خاک کشورمان را آزاد ساخت.
گام بعدی طرح کربلا، با تعقیب و تنبیه دشمن طی عملیات رمضان یا کربلای ۴ تکمیل می‌شد که این عملیات با عدم‌الفتح روبه‌رو شد، اما پیروزی‌هایی که در سلسله عملیات کربلا از فتح بستان گرفته تا فتح‌المبین و الی بیت‌المقدس حاصل شد، تقریباً تا انتهای دفاع مقدس تکرار نشد. در مجموع این سه عملیات، دشمن از هزاران کیلومتر از خاک کشورمان عقب رانده شد و بیش از ۳۰ نفر از نیروهایش نیز به اسارت درآمدند. آمار‌هایی خیره‌کننده که در تاریخ جنگ بی‌سابقه است.
