با مهدی سلحشور برادر کوچکتر مرحوم فرج الله سلحشور که 20 سال اختلاف باهم دارند بعد از برگزاری مراسم هیات فاطمیون قم گفتگو کردیم. او از قرائنی دال بر ترور بیولوژیکی برادرش برای مان گفت.حاشیه های پیرامونی در مورد برهنه شدن یا نشدن در عزاداری و نظرات و تذکرات رهبری به وی در خصوص اشعار و سبک هایی که استفاده می کنند هم از موضوعات گفت و گو ست.
آنچه می‌خوانید متن این گفتگو است:
با یک مقدمه از کودکی تان شروع کنیم؛ همین روند معنوی که الان دارید از کودکی همراه تان بود؟ یا کودکی تان متفاوت بود؟
خدا را شکر من از 8 سالگی در مسجد بودم. من مدیون مسجد محل مان هستم. از نعمت صدا هم بهره مند بودم. حدودا 25  نفر از اعضای گروه هنری مسجد مان شهید شدند. آن هم در مسجدی که همیشه مملو از جمعیت بود و حدودا 40 نفر عضو گروه هنری مسجد بودند.لذا مسجد محل مان نقطه عطفی در زندگی م ایجاد کردند.
 
 پدر و مادرتان چه شیوه ای را برای تربیت تان استفاده می کردند؟
شیوه تربیت شان بیشتر عملی بود تا لسانی. و یا بهتر بگویم بیشتر دیداری بود تا شنیداری.  همیشه قبل از اذان سجاده شان پهن بود. به یاد ندارم که یک زمانی اذان گفته باشند و بعد از اذان سجاده را پهن کرده باشند. خب این مسئله درس آموز بود.
 
از همرزمانی که شهید شده اند خاطره ای دارید؟ به عنوان مثال اگر در شرایط سخت زندگی کمک تان کرده باشند؟
 قبل از اینکه خاطره را بازگو کنم باید عرض کنم که اصلا نمی خواهم ادعای معنویت داشته باشم. خودم را از همه گناه کار تر می دانم. ولی این را لمس کرده ام که شهدا زنده اند.
سال قبل در همین هیات فاطمیون، در شب حضرت علی اصغر(ع) نمی دانستم چه بخوانم. منابع مختلف را بالا و پایین کردم ولی چیزی که راضی م کند پیدا نکردم. شب خواب شهید علی جابری را دیدم. پرسید مانده ای چه روضه ای بخوانی؟ گفتم آره. گفت یادت هست در حسینیه پادگان امام علی، شب علی اصغر من چه روضه ای خواندم؟ بعد شروع کرد به خواندن روضه و گفت این روضه را بخوان. این حضور شهید هست. ولی خب شاید برخی توجه به آن نداشته باشند.
یا همین چند هفته پیش رفتم اطراف دماوند، بعد یادم افتاد که اینجا نزدیک روستای کرشت هست و شهید جعفر لاله در اینجا دفن هست. موقع مراسم یادی از جعفر کردم. جلسه تمام شد. یک نفر آمد با بغض من را بغل کرد و گفت من دایی جعفر هستم. دیشب خواب جعفر را دیدم. به جعفر گفتم که امشب حاج مهدی سلحشور اینجا برنامه دارد. شهید لاله گفت می دانم و برو در جلسه و من در ذهن حاج مهدی سلحشور می آورم که یادی هم از من بکند. دایی جعفر به من گفت من از اول جلسه منتظر بودم ببینم که شما از جعفر یادی می کنید یا خیر؟ خب این حضور هست ولی شاید گاهی اوقات ما توجه نداشته باشیم.
 
شهید جابری گفت شما کور هستید که ما را نمی بینید
شده در سختی ها تحمل تان کم شود و شروع به گلایه از شهداء بکنید؟
یک مرتبه خاطرم هست شروع کردم به گلایه از شهید علی جابری، گفتم در این وانفسا، و فتنه های آخر الزمان ما را رها کردید و رفتید و آنجا خوش می گذارنید و کار راحت را شما کردید و ما در اینجا گیر کرده ایم. شب خواب شهید علی جابری را دیدم. در خواب گفت شما کور هستید و ما را نمی بینید تقصیر ماست؟ ما حضور داریم. ما بین تان هستیم و در جلسه تان هستیم. بعد جمله ای گفت که هیچ وقت یادم نمی رود. گفت تو فکر کردی شماها را چه کسی در این مسیر نگه داشته است؟ فکر می کنی چه کسی آقا را یاری می کنند؟ چه کسی سنگ ها را از میان راه بر می دارند؟ کسی غیر از ما اینکار ها را انجام می دهد؟ شماها کور هستید ما را نمی بینید تقصیر ما چیست؟ شما هیات که می گیرید قبل از حضور بچه ها و مستعمین ما حضور داریم. نوحه ای که می سازی ما یادت می دهیم. عین کلام شهید جابری ست. حتی دو دمه هایی که میان دار شما، آقا بصیر(فرزند فرج الله سلحشور) می خواند را ما به او یاد می دهیم. حتی یادم هست از بصیر اسم برد. گفت شما ما را نمی بینید ما چه کار کنیم؟ نمی خواهم بگویم خواب وحی منزل هست. ولی موید آیه شریفه هست که می فرماید شهداء زنده اند.
 
رهبری روی محتوای اشعار بسیار حساس هستند
حضرت آقا تاکنون نکته ای پیرامون اشعار یا سبک های تان فرموده اند؟
ایشان بسیار روی محتوا حساس هستند. روی شعری که خوانده می شود حساس هستند و اگر تذکری به محتوا داشته باشند حتما می دهند.
 
 در زمینه محتوا رهبری به خودتان هم تذکری داده اند؟
چندین باری که قسمت شده و خدمت ایشان مشرف شدم، عمدتا اشعار آقای زمانی را خوانده ام. و گاهی اوقات می فرمودند این شعر فوق العاده از کدام شاعر بود و این کار خیلی خوب بود. بیشتر روی محتوا دقت نظر دارند. حتی ایشان یک مطلبی فرمودند که خیلی برای خودم مهم هست. فرمودند اگر شما خواستید در شبی مثل شب تاسوعا روضه ای بخوانید، و بین دو روضه که بار عاطفی بیشتری دارد و روضه دیگری که بار معرفتی بیشتری دارد، انتخاب کنید، شما روضه ای که بار معرفتی و درس آموزی بیشتری دارد را انتخاب کنید. خب اگر این معیار را ملاک قرار دهیم خیلی از روضه خواندن های مان زیر سوال می رود. به هر وسیله ای گاهی متمسک می شویم اشک بگیریم و آخر می بینیم که این اشک هابه بار معرفتی و درس آموزی مطلب توجهی نداشته ایم.
 
برخی عزاداری‌های خاص هم طی این سال‌ها رواج یافته، نظر شما در مورد آنها چیست؟
اولا معتقدم که این افراد در اقلیت هستند. در این وادی ذاکران خوب و پیرغلامان بزرگواری هستند که بسیار مبتکر و خلاق هستند و با دقت کار خودشان را انجام می دهند. به هر حال کنار این دریا یک آب باریکه نا سالمی هم شاید پیدا شود.
 
رهبری تاکید دارند خودمان سبک تولید کنیم
معتقدید اصلا نباید از سبک های تقلیدی خوانندگان و ترانه سرایان در مداحی اهل بیت استفاده کرد؟
حضرت آقا تاکید دارند خودمان تولید کننده سبک باشیم خود مداحان سبک تولید کنند. نیازی به استفاده از سبک های دیگران نیست. دیگران بیایند از ما استفاده کنند. چرا ما به سراغ آنها برویم؟ کاری که آن ور آب بسته شده و نطفه این کار برای مجلس لهو و لعب است مسلما شانیت استفاده در مجلس امام حسین را ندارد کما اینکه اگر خمس یک مالی را نداده باشید، شانیت این را ندارد که در مجلس امام حسین استفاده شود. باید پاک ترین پول ها در مجلس امام حسین استفاده شود.
 
 ظاهرا در مورد این شیوه عزاداری که در هیات تان هست  نظر رهبری را جویا شدید؟
از رهبری پرسیدم بعد از شعر، نوحه خوانی، مرثیه خوانی و بعد از اینکه از شهدا و ولایت می گوییم و سنگین سینه می زنیم با اقتضای دهه اول محرم بچه ها حدود 20 دقیقه شور می زنند و به سر و سینه خودشان می زنند. می گویند شما مخالفید؟ آقا فرمودند من مخالفم؟ بسیار هم خوب هست، چه عیبی دارد؟
ضمن اینکه این سبک و سیاق برای الان نیست. از دفاع مقدس شروع شده است. رزمنده ها شور می گرفتند و به سر و سینه می زدند. و این نوآوری هایی هم که جدیدا اتفاق افتاده بعید می دانم علما و بزرگان مخالفتی داشته باشند.
البته بعضی از اضافاتی که عده ای وارد می کنند و بعضی از کج روی ها و سنگ بنای کج گذاشتن ها موجب می شود اشکالاتی وارد شود. در یک جلسه می بینید که از نور پردازی ها تا سبک ها دقیقا از یک جلسه کذایی غربی الگو برداری شده است. خب شاید با غرض و آگاهانه باشد شاید هم نباشد. ولی خب این اتفاقات پسندیده نیست.
یک زمانی عده ای علم کردند که امام حسین اشک ریختن نمی خواهد و فقط سراغ مکتب امام حسین بروید. که امام خمینی فرمودند عزاداری سنتی را که همان اقامه عزا و مرثیه سرائی ست برپا کنید. تعبیری که امام دارند با این مضمون که همین به سر و سینه زدن هاست که اسلام را زنده نگه داشته است. عزاداری سنتی در مقابل نوآوری در عزاداری ها نیست. چراکه در هر مقطعی از طول تاریخ نوآوری هایی در عزاداری ها وجود داشته است.
 
ذکر حسین حسین مستمع را با جلسه همراه می کند
چند سالی ست که نحوه ذکر حسین حسین گفتن در جلسات شور هیات ها تغییر پیدا کرده است. به جای اینکه جمعیت شور بگیرند و این ذکر را بگویند یک نفر پشت میکروفون قرار می گیرد و پشت سر هم این ذکر را می گوید. فکر می کنید بهتر نیست دوباره این ذکر به جمعیت واگذار شود؟
در جلسات ما خود مردم هم ذکر حسین حسین (ع) را می گویند. ضمن اینکه بین ذکر گفتن جمعیت، با کسی که پشت میکروفون ذکر می گوید هیچ منافاتی وجود ندارد. این یک کار مباحی ست.
اولا، اگر مستمع کسالت و رخوتی داشته باشد با این کار با روند جلسه همراه می شود. ثانیا، همیشه گفته ام که ذکر را درست بگوئید(حسین را کامل بگویید). و مسئله بعدی اینکه اگر مردم شور گرفتند و حسین حسین گفتند شما دیگر در پشت میکروفون حسین حسین نگویید و به خود مردم بسپارید، یا آهسته تر بگویید. ضمن اینکه ما در جلسه مان استاد و بزرگ تر داریم. حاج آقا مرتضی تهرانی که چندین بار پرسیده شد و گفتن من عیبی در این مدل عزاداری نمی بینم. و این مسئله نسبی است کسی شاید دوست دارد ذکر را خودش بگوید و شاید دیگری بگوید دوست داریم مردم فقط حسین حسین بگویند.

 
برهنه شدن یا نشدن در سینه زنی نطقه اشتراک نیست
بعد از مواضع رهبری در خصوص برهنه نشدن عده ای گفتند مقصر این ماجرا حاج مهدی سلحشور و میثم مطیعی ست؟!
من همان موقع هم تصریح کردم که این مسئله (پیراهن در نیاوردن موقع سینه زنی) خط کش میان حزب اللهی و غیره نیست. من فقط یکبار صحبت کردم و آن هم در جلسه ای بود که مقارن با ایام فاطمیه بود. و بعد از آن هم دیگر به آن نپرداختم. من همان زمان هم تاکید کردم که اصلا نقطه اشتراک ما این مسئله نیست. خیلی ها لخت می شوند یا نمی شوند. ارتباطی ندارد با این مسئله که بگوئیم کسی که لخت می شود مثلا حزب اللهی ست و کسی که لخت نمی شود حزب اللهی نیست. اصلا این مسئله غصه ما نیست. دغدغه ما نیست.
خیلی از آقایان از قدیم می دانستند که نظر رهبری در مورد سینه زنی و لخت شدن چیست. خودشان به من نقل کردند که نظر رهبری در این خصوص چیست. خود بنده هم می دانستم ولی علنا مطرح نکردم چون این مسئله را خصوصی از رهبری سوال کرده بودم و بحثی که در هیات با بچه ها به میان گذاشتیم بحثی نبود که خصوصی از رهبری پرسیده باشیم.
این مسئله را علنی مطرح نکردیم تا زمانی که رهبری به دیدار آن خانواده شهیدی رفتند که اعضای خانواده حدودا 70 نفر بودند. در دیدار با این خانواده خود حضرت آقا این مسئله را مطرح کردند و همان جا هم بدون اینکه کسی بخواهد حرف در دهان ایشان بگذارد و یا کسی بخواهد سوال خاصی از ایشان بکند، خود ایشان صریحا به سنت های عزاداری آذری زبان ها اشاره می کند. گفتند چه سنت قشنگی بود که پیراهن های خاصی در هنگام سینه زدن داشتند. و جای سینه زدن و یا زنجیر زدن فقط برهنه بود، اما الان متاسفانه باب شده برهنه می شوند و من هم این کار را نمی پسندم. خود حضرت آقا این مسئله را بازگو می کنند.
بعد ما این مسئله را شب در هیات مطرح کردیم. و گفتیم ما فقط به هیات خودمان کار داریم.  باید عرض کنم که اصلا مشکل اصلی این مسائل نیست. مشکلات مهم و اساسی داریم که باید به آنها بپردازیم.
 
نظر رهبری در مورد برهنه نشدن توصیه اخلاقی ست نه فتوا
صوتی که پخش شد و ما دوست نداشتیم پخش شود. یک نفر از میان جمعیت ضبط کرد و پخش کرد.ضمن اینکه من در بعضی از جلساتی شرکت می کنم که از من هم حزب اللهی هستند و برهنه می شوند. و اصلا این مسئله نقطه اشتراک ویا افتراق نیست. ضمن اینکه این مطلب نه حکم حضرت آقاست و نه فتوای ایشان. یک توصیه ی اخلاقی هست که ایشان فرمودند.
 
وقتی نظر رهبری را در خصوص برهنه شدن پرسیدین چه جوابی دادند؟
من یکبار پرسیدم در هیات ما بچه ها هنگام سینه زنی برهنه می شوند، و نظر شخصی تان چیست؟ ایشان صریحا جواب داد که اگر موقع سینه زنی برهنه نشوید خیلی بهتر است.
برنامه ای هم که پیاده شد فقط برای هیات خودمان بود. در هیات خودمان تصمیم گرفتیم که موقع سینه زنی دیگر برهنه نشویم و از تی شرت های مشکی مخصوصی استفاده شود. و البته در هیات ما ( فاطمیون) این مسئله به یک مطالبه عمومی تبدیل شده بود.
آخر حرف مان هم این بود که ما دوست داریم حب و بغض قلبی مان منطبق با حب و بغض قلبی رهبری باشد. ای کاش به این نقطه برسیم که جلسات ما با خواست قلبی ایشان که نایب امام زمان هستند منطبق باشد.  اگر حضرت آقا چیزی را دوست دارند ما هم دوست داشته باشیم. اگر دوست ندارند ما هم دوست نداشته باشیم. اگر چیزی را ایشان مطرح می کنند حتما خیری در این مسئله می بینند.
 
تنگ نظری ها مانع جذب حداکثری شده است
بحث جذب حداکثری از دغدغه های اصلی تان هست که همیشه برای تان حایز اهمیت بوده است. فکر می کنید الان در هیات ها این مسئله پیاده می شود؟
مشکل کار اینجاست که تنگ نظری ها باعث شده است ما از هدف دور شویم. شاید ما هنوز باور نکردیم که امام حسین دایره را وسیع کرده است تا هر کسی که هست سوار این کشتی نجات شود.
 
منظورتان از تنگ نظری چیست؟
یعنی قشری نگاه کردن به مستمعین هیات. به عده ای بگوئیم تو امام حسینی تر هستی و به عده دیگر بگوئیم مثلا تو کمتر امام حسینی هستی. امام حسین آمده تا دستگیر گناهکاران باشد. این یعنی یک گستره بی سر و ته. هر کسی بیاید در این وادی و بتواند خودش را به این کشتی برساند نباید برای او سد ایجاد کنیم. نباید هیات به گونه ای باشد که خط کش بگذارد و بگوید تو بیا و تو نیا.
اصلا شاید همین تنگ نظری ها در هیات خودمان هم باشد. که به شدت با وجود این تنگ نظری ها در هیات خودمان مخالف هستم. صراحتا عرض می کنم که اینجا جای همه است و خط قرمز خاصی وجود ندارد و کسانی که هم که نظام را قبول ندارند اصلا به سراغ هیات های ما نمی آیند که در خصوص این خط قرمز صحبت کنیم.  
بحث جذب حداکثری به همه ارکان هیات مربوط می شود و همه اعضای هیات در آن دخیل هستند و از همه مهم تر حسن رفتار و برخورد خادمین با مستمعین استجوری آغوش باز کنیم که همه بتوانند بیایند.
 
هیاتی که کاری به سیاست ندارد خواست دشمنان است
چه کار باید کرد که هم هیات سیاست زده نشود و هم سکولار نشود؟
ببینید هیاتی که کاری به مسائل سیاسی روز نداشته باشد خواست دشمنان ما هست و با آموزه های دین فاصله دارد. می گوید شما بیایید به سر و سینه بزنید و فقط از امام حسین بگویید، و کاری به مسائل سیاسی روز نداشته باشید به صراحت باید گفت که خواست دشمنان ماست.
کما اینکه رهبری هم به این نکته تاکید دارند که هیات نباید پاتوق حزب سیاسی باشد. همه می دانند حاج آقای تهرانی در هیات ما یکی از ارکان عضو جبهه پایداری هستند. ولی هرگز مسائل حزبی را در داخل هیات نیاورده اند و اعضای هیات هم این مسئله را نمی پذیرند. حتی در انتخابات های مختلف هم بچه های هیات با سلایق و انتخاب های مختلف رای داده اند. البته نظر شخصی خودم را شاید اگر کسی بپرسد عرض کنم ولی هیات را میتینگ انتخاباتی نکرده ایم.
 
به بهانه جذب حداکثری نباید از اصول تخطی کرد
نکته اینجاست که برخی از مواضع سیاسی ای که گرفته اید باعث رنجش خاطر عده ای شده و حتی برخی تصمیم گرفته اند به خاطر اختلاف دیدگاه سیاسی به هیات تان نیایند. این سیاست زدگی نیست؟
وقتی می گوئیم هیات نباید خنثی و سکولار باشد و موضع بگیرد طبیعتا به مزاج عده ای برمی خورد. ما از اصول نمی توانیم تخطی کنیم. مثلا نمی توانیم به بهانه جذب حداکثری اصول را کنار بگذاریم. حتما ما باید موضع گیری سیاسی داشته باشیم. نمی توانیم نسبت به مسائل داخلی و مسائل جهان اسلام بی موضع باشیم. نمی توانیم نسبت به نا عدالتی ها، استکبار جهانی و جبهه ظلم بی موضع باشیم.
 مگر امام حسین اینگونه بود که ما اینگونه باشیم؟ مگر می توانیم امام حسین را از مواضعی که داشته جدا کنیم؟ اصلا اگر امام حسین این مواضع را نداشت شهید نمی شد. لذا رهبری فرمودند که موضع گرفتن نسبت به این موضوعات در ذات هیات نهفته است.  یک جا می بینیم که می گوئیم هیهات مناالذله و در جای دیگر می بینیم که نسبت به ظلم استکبار سر خم می آوریم. امام حسین می فرماید زیر بار زور نرویم بعد می بینیم عده ای دارند زیر بار زور می روند و همه منافع ما را از بین می رود. خب می توانم بی موضع باشم؟ اصلا امام حسین به من یاد داده که موضع داشته باشم. حالا این وسط عده ای هم شاید ناراحت بشوند. اتفاقا همین جاست که شیاطینی که می فهمند و غرض دارند می گویند این هیات سیاسی ست. با مسائل سیاسی کاری نداشته باشید.
ضمن اینکه رهبری هم صریحا فرمودند که هیات امام حسین نمی تواند سکولار باشد. و جمله معروف شهید مدرس هم موید این مطلب است که فرمودند دیانت ما عین سیاست ما و سیاست ما عین دیانت ماست. این کلام بزرگان ماست که باید سرلوحه قرار بگیرد.
 
نظرتان در خصوص لطمه زنی چیست؟
شما مقتلی را پیدا نمی کنید که در آن لطمه وجود نداشته باشد. ولی نباید موجب سو استفاده دشمن باشد. مثلا در یک جمع عمومی باشد و دوربین زوم کند و باعث سو استفاده دشمن شود.
 
 بهترین صله ای که گرفته اید چیست؟
ماشین پورشه( باخنده). به حضرت آقا عرض کردم ما چند سالی ست که در خدمت تان مشرف شدیم و سهم بسیار کوچکی داشتیم و صله می خواهم. حضرت آقا فرمودند چه چیزی بدهم؟ به ایشان عرض کردم دعا کنید هم عاقبت بخیر شویم و هم شهید شویم. آقا فرمودند این خواست قلبی من هم هست و ان شا الله خداوند قسمت همه مان کند.
گفتگو: محمد نگینی