به گزارش خط هشت ، پاسگاه زید در ایام حضور کاروان های راهیان نور در مناطق عملیاتی دفاع مقدس یکی از مکان هایی است که مورد بازدید زائران قرار می گیرد، منطقه ای که به گفته بسیاری از زائران از معنویت خاص و فضای دل انگیزی برخوردار است. در 80 کیلومتری مسیر جاده اهواز خرمشهر جاده ای منشعب می شود که به سمت مرز و منطقه عملیاتی پاسگاه زید می رود. زید نام پاسگاهی در نقطه صفر مرزی است که پیش از جنگ در این نقطه قرار داشت و به واسطه عملیات رمضان شهرت پیدا کرد. هم اکنون نام تمام این منطقه را با نام «پاسگاه زید» می شناسند. البته بعد از جنگ چیزی از برج و باروی پاسگاه باقی نماند اما تا کیلومترها نام پاسگاه و منطقه زید روی مسیرها و بیابان های اطراف خودنمایی می کند.

پاسگاه کیلومتر 25 یکی از پاسگاه های مرزی جمهوری اسلامی با کشور عراق، در شمال خرمشهر است. بر مبنای پاسگاه مرزی شلمچه به طرف شمال، پاسگاه های مرزی هر 12 و نیم کیلومتر نام گذاری شده اند که رو به روی پاسگاه زید عراق، پاسگاه 25 قرار می گیرد.

مرزبانی پاسگاه و جاده شنی که پیش از انقلاب احداث شد از سه راه حسینیه تا کیلومترها در خاک عراق امتداد میافت. همین ویژگی باعث شد تا بعد از جنگ، عراق از این جاده به عنوان یکی از راه های دستیابی آسان و مطمئن برای انتقال ادوات و نیروهای زرهی خود استفاده کند.

زید و مناطق اطراف آن در مرز ایران و عراق از جبهه های مهم جنگ هشت ساله بود. از محورهای معروف این منطقه می توان از «دژ عراق» نام برد. دژ عراق شامل 2 رشته خاکریز بلند و عریض بود که به آن خاکریز دوجداره نیز می گفتند که عراقی ها آن را در نقطه صفر مرزی برپا کرده و امتداد داده بودند. در طی جنگ تحمیلی دیدار از این خاکریزها و دژ عراق، برای خبرنگاران و همچنین نیروهایی که به دیدار از جبهه های جنگ می آمدند مایه مباهات و سندی برای پیروزی رزمندگان اسلام محسوب می شد. تا مدت ها نیز رزمندگان از این اثر با سربلندی و غرور یاد می کردند.

گورستان بعثی‌ها نیز یکی دیگر از مناطق معروف پاسگاه زید بود. این گورستان در داخل خاک ایران قرار داشت و سند تجاوز ارتش عراق به سرزمین پهناور ایران محسوب می شد. در آن دوران کسانی که برای بازدید از جبهه‌ها راهی این سرزمین می شدند به گورستان بعثی ها می آمدند تا از نزدیک این سند آشکار تجاوز به حریم ایران اسلامی را از نزدیک ببینند.

با پایان یافتن جنگ، هیات تفحص، اجساد مدفون شده در این گورستان را با پیکر شهدای ما در آن سوی مرز معاوضه کرد و این گورستان از خاک ایران برچیده شد و رفته رفته به ورطه فراموشی سپرده شد.

از دیگر خصوصیات منطقه پاسگاه زید، همجواری این محور با مناطق عملیاتی محور کوشک و شلمچه است. پاسگاه زید از شمال به منطقه کوشک، از جنوب به منطقه شلمچه، و از شرق به جاده اهواز خرمشهر محدود می شود. از کوشک می‌توان وارد جزایر مجنون شد و از شلمچه در جنوب نیز می توان به اروند رسید.

اگرچه پاسگاه زید در عملیات رمضان بیشتر شناخته شد و یا تاکید عملیات رمضان بر این محور بود، اما این منطقه در عملیات دیگری مانند بیت المقدس، کربلای 4 و 5 و همچنین عملیات بیت المقدس7 یکی از محورهای درگیر به حساب می‌آمد.

مهمترین چشم انداز این منطقه که امروز تا کیلومترها قابل مشاهده است زیارتگاهی است که به یاد شهدای پاسگاه زید در عملیات رمضان بنا گردید و هم اکنون نمادی از شهدای گمنام این منطقه مرزی به حساب می آید.

در این زیارتگاه تعدادی از شهدای عملیات رمضان آرام گرفته‌اند. این شهدا در ابتدای میدان مین که حدفاصل نیروهای عمل کننده تا خطوط پدافندی عراق بود ایستادگی کردند و هنگام عبور از معبری که تخریبچی ها سختی و زیر حجم سنگینی از آتش دشمن موفق به زدن آن شدند به شهادت رسیدند.

گنبد نقره ای رنگ پاسگاه زید که زیر نور خورشید می درخشد در همین میدان مین بنا شده است که می تواند اندکی از حال و هوای روزهای دفاع مقدس را برای مخاطبانش به نمایش بگذارد.

بعد از عملیات رمضان تا پایان جنگ تحمیلی اتفاق عمده‌ای در پاسگاه زید رخ نداد. آن چه بر این منطقه گذشت در حد عملیات های ایذایی و کوچک بود که توسط یکی دو گردان از سپاه یا ارتش انجام می گرفت. تثبیت خط پدافندی از سوی ایران و عراق، در این محور باعث شد تا یکی از خطوط پدافندی قدیمی و بی سر و صدا شکل بگیرد. گرچه در عملیات هایی مانند، بدر، خیبر و یا کربلای 5 در طرح کلی فرماندهان نیم نگاهی هم به پاسگاه زید داشتند اما از این منطقه دیگر به عنوان نقطه اصلی و محور عمده عملیات استفاده نشد.

 

 

منبع: دفاع‌پرس