به گزارش خط هشت، موزه شهدای استان اردبیل در سال ۱۳۹۰ در خانه تاریخی خاندان رضازاده در محله قدیمی اوچ‌دکان شهر اردبیل دایر شده و با ۲ طبقه دارای سالن‌های راست قامتان، افلاکیان، عرشیان، سبکبالان، عارفان، یادیاران و طلایه داران است و ۷۷ ویترین دیواری، ۱۹ ویترین وسطی، ۶۰ گالری، ۱۲۰ بوفه تصاویر شهدا و تابلوهای هنری و آثار مکتوب سه هزار و ۴۰۰ شهید انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و سایر شهدای استان اردبیل در آن گنجانده شده است.

به گفته مدیر موزه شهدای استان اردبیل، خانه تاریخی رضازاده با ۹۰۱ متر مربع مساحت و ۸۸۸ متر مربع زیربنا در ۲ طبقه در اواخر دوره قاجار احداث و در بهمن ماه ۷۸ با شماره ۲۵۷۹ در فهرست آثار فرهنگی کشور ثبت شده است و کاربری اولیه آن مسکونی بوده و پس از مرمت، مدتی به عنوان ساختمان مرکزی اداره کل میراث فرهنگی استان اردبیل استفاده شده و بعد به موزه شهدا تبدیل شده است.

سید سعید اطهر نیاری افزود: سر در ورودی این خانه تاریخی از ضلع جنوب شرقی در مقابل میدانچه قرار دارد و با راهرویی به محوطه حیاط وارد می‌شود و طبقه اول دارای ۲ گوشواره با یک راهروی میانه و یک راهروی عمود بر آن است و با دو دسته پله به هم مرتبط می‌شود و طبقه دوم نیز دارای ۲ گوشواره با یک تالار در وسط است و فضای داخلی موزه با ابزارهای معماری سبک یا ترکیبی از رنگ‌های مختلف و با رعایت معماری اسلامی و حفظ بافت سنتی به شکل مدرن طراحی شده است.

هزار قطعه ز یاران رفته اینجا هست / که هر یک آینه ای از دفاع جانانه است

لباس و دست خط و چفیه و کتاب و کلاه / نشانه هایی از آن شاهدان فرزانه است

استان اردبیل به داشتن سه هزار و ۴۰۰ شهید آسمانی از جمله شهیدان پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، مدافع حرم و سایر شهدا افتخار می‌کند و مدیر موزه شهدای این استان درباره اشیا بجای مانده از این شهدا می‌گوید: آثار موزه‌ای ۱۲۰ شهید، تصاویر مستند ۸۵ شهید، ۴۰ وصیت کتابت شده به خط نستعلیق و ۲۰ تابلو هنری نقاشان برجسته استانی و کشوری در این مجموعه به نمایش گذاشته شده است.

سید سعید اطهر نیاری ادامه داد: تصاویر، وصیت‌نامه، دفترچه خاطرات، مدارک تحصیلی، سجاده، قرآن، جانماز، تسبیح، مهر، انگشتر، اثر هنری، عینک، نوار سخنرانی، پلاک شناسایی، پیشانی بند، کلاه آهنی، پوتین، مقالات، کتاب‌ها و آثار شهدای فرمانده و شاخص استان اردبیل همچون داور یسری، شاپور برزگر، خلبان شهید غفور جّدی و ابوالفضل پیرزاده و شهید دانش‌آموز مرحمت بالازاده نیز در موزه نگهداری می‌شود.

ه گفته او یکی از زیبایی‌های موزه شهدای استان اردبیل این است که در بخش ورودی موزه به منظور پاسداشت پیشینه معنوی و مذهبی استان اردبیل و ترویج فرهنگ عاشورایی، نمادی از آئین طشت‌گذاری ماه محرم که میراث معنوی استان به شمار می‌آید،قرار گرفته است.

وی ادامه داد: اتاق مدیریت امور اداری موزه نیز در این بخش در ضلع غربی ساختمان و جدا از محوطه داخلی قرار دارد و اعضای بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد حفظ و نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس برای راهنمایی بازدیدکنندگان فعالیت می‌کنند.

به تازگی محافل ادبی شعرای اردبیل نیز در موزه شهدای این استان برگزار می‌شود و شاعران، ابتدا از بخش‌های مختلف موزه بازدید می‌کنند و سپس در یکی از سالن‌های موزه گردهم آمده و به خوانش و نقدش شعر می‌پردازند و با اینکه موضوع و مضمون سروده‌ها آزاد است اما شعرهایی همچون شیره جان در وصف شهدا بر زبان‌ها جاری می‌شود و این نیز از برکات تقرب به لاله‌های خونین دل است.

حلال باد تو را شیر مادر ای فرزند / که دل ز مادر خود بهر میهنت کَندی

سزد قیام نمودن به پای شیرزنان / که زاده اند چنان شیر بیشه فرزندی

مدیر موزه شهدای استان اردبیل گفت: کتابخانه تخصصی ایثار و شهادت مشتمل بر مخزن و سالن مطالعه در آن کتاب‌های متعلق به شهدای استان و کتاب‌های تالیف شده محققان و دانشجویان درباره شهدا در آن موجود است و طبقه دوم موزه شامل سالن طلایه داران و علمداران است که سالن طلایه داران شامل تصاویر شهدای انقلاب، خلبان شهید غفور جدی، شهدای عضو جنگ های نامنظم نظیر دکتر چمران به نمایش گذاشته شده است و مشاهده کتیبه اسامی ۳۴۰۰ شهید استان بر اساس سال شهادت آنها از این سالن آغاز می‌شود.

اطهر نیاری اظهار کرد: سالن علمداران در تالار اصلی طبقه قرار گرفته و مختص آثار سرداران و فرماندهان شاخص است و آثار و تصاویر به جا مانده از آنان و فرماندهان رده‌های پایین نیز به شیوه هنری نگهداری شده و در سالن راست قامتان نیز آثار به جا مانده از شهدای ورزشکار نظیر جام و مدال‌ها و تصاویر حضورشان در عرصه‌های ورزشی به نمایش گذاشته شده است.

به گفته وی، در گالری یا سالن هنری موزه در طبقه اول نیز آثار نقاشی، خوشنویسی، مینیاتور و سایر رشته‌های تجسمی با موضوع شهادت و از خود گذشتگی در راهروها یا بین سالن‌ها قرار دارد و علاقه‌مندان می‌توانند همه روزه به جز ایام تعطیل از ساعت ۸ تا ۱۶ از موزه شهدای استان اردبیل واقع در محله اوچ دکان ، کوچه رضازاده بازدید کنند و شماره تلفن ۰۴۵۳۳۲۵۷۲۱۶ موزه جوابگوی تماس‌هاست.

نمی رود ز دل و دیده ام سلیمانی / رشید قامت و دشمن شکار و طوفانی

بزرگ بود و عزیز است یاد و خاطره اش / کند مفاخره با نام او هر ایرانی

سردیس سردار دل‌ها نیز زینت‌بخش یکی از سالن‌های موزه شهدای استان اردبیل است؛ او که در قاب قلب‌ها جا گرفته و مهرش بر دل‌ها نشسته است؛ آری سیدالشهدای مقاومت و نماد ایستادگی جنبش‌ها و جریان‌های مقاومت در برابر استکبار، فقط به کرمان و دیار کریمان اختصاص ندارد بلکه عطر یادش در همه یادواره‌های شهدا می‌پیچد و نام و یادش در دفترها و کتاب‌ها نقش می‌بندد.

این روزها استان اردبیل برای برگزاری کنگره ملی بزرگداشت سه هزار و ۴۰۰ شهید خود آماده می‌شود و به گفته دبیر اجرایی این کنگره در این راستا، انجمن نویسندگان و پژوهشگران دفاع مقدس در قالب ستاد کنگره به منظور آموزش نویسندگی به نوآموزان و نشر آثار مرتبط تشکیل شده است.

سرهنگ پاسدار علیرضا حسن‌زاده گفت: اجلاسیه نهایی کنگره یاد شده در ۲۶ مرداد سال ۱۴۰۲ با سخنرانی یکی از سران قوا در اردبیل برگزار خواهد شد و این رویداد ملی قبل از اجرا نیز برکاتی دارد و از ثمرات و برکات آن می‌توان به برنامه‌ریزی برای چاپ و نشر ۳۴۰ عنوان کتاب مرتبط با موضوع کنگره اشاره کرد که ۶۰ مورد آن در مرحله چاپ است.

اکنون میدان برای چاپ و نشر آثار مکتوب و تولید محتواهای باارزش با مضامین ایثار و شهادت برای صاحبان قلم و اندیشه فراهم است و موزه شهدای استان اردبیل که به عطر و یاد سه هزار و ۴۰۰ شهید استان متبرک است، به عنوان مجموعه‌ای نفیس و معنوی برای بهره برداری‌های ادبی و هنری، چشم انتظار بازدید شعرا، نویسندگان، هنرمندان و دیگر علاقه‌مندان است.

گزارش از عیسی پاشاپور

منبع: ستاد کنگره ملی بزرگداشت 3400 شهدای استان اردبیل